محمدجواد ظریف خوانساری، ‎دیپلماتی ایرانی است که هم‌اکنون در دولت دوازدهم سمت وزیر امور خارجه را برعهده دارد. او همچنین از اعضای شورای‌عالی جمعیت هلال‌احمر و دانشیار دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران است.

او دانش‌آموخته کارشناسی‌ارشد روابط بین‌الملل از دانشگاه ایالتی سان‌فرانسیسکو، همچنین کارشناسی‌ارشد مطالعات بین‌الملل و دکترای حقوق و روابط بین‌الملل از دانشگاه دنور است. ظریف فعالیت شغلی خود را از سال۱۳۵۷ در کنسولگری ایران در سان‌فرانسیسکو آغاز کرد. او از سال۱۳۷۱ تا ۱۳۸۱ به‌مدت ۱۰سال معاونت حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه را برعهده داشت. وی در ۵سال در فاصله سال‌های۱۳۸۱ تا ۱۳۸۶ به‌عنوان سفیر ایران در سازمان ملل متحد فعالیت می‌کرد. ظریف پیش‌تر در دولت یازدهم نیز وزارت امور خارجه را برعهده داشت.

زندگی‌نامه

محمدجواد ظریف ۱۷دی۱۳۳۸ در خانواده‌ای مذهبی، محافظه‌کار و ثروتمند در تهران به‌ دنیا آمد. پدر و پدربزرگش از تجار اصفهان بودند. او تحصیلات مقدماتی را از سال۱۳۴۵ تا ۱۳۵۵ در دبستان و دبیرستان علوی تهران انجام داد.

ظریف در سال۱۳۵۵ با ویزای دانشجویی به ایالات متحده آمریکا رفت و از سال۱۳۵۵ تا ۱۳۵۶ دیپلم خود را از کالج درو در سان‌فرانسیسکو گرفت و به‌ترتیب در سال‌های۱۳۶۰ و ۱۳۶۱ مدرک کارشناسی و کارشناسی‌ارشد روابط بین‌الملل را از دانشگاه ایالتی سان‌فرانسیسکو دریافت کرد. او سپس به ایالت کلرادو نقل مکان کرد و در سال۱۳۶۳ مدرک کارشناسی‌ارشد مطالعات بین‌الملل را از دانشکده مطالعات بین‌الملل جوزف کوربل، دانشگاه دنور دریافت کرد و پس از آن تحصیلات خود را در مقطع دکترا ادامه داد.
ظریف فعالیت شغلی خود را از سال۱۳۵۷ به‌عنوان مشاور سرکنسولگری ایران در سان‌فرانسیسکو آغاز کرد و تا سال۱۳۵۹ در این جایگاه فعالیت کرد.

او در فاصله سال‌های۱۳۵۹ تا ۱۳۶۱ مشاور سیاسی، رایزن و کاردار نمایندگی ایران در سازمان ملل بود. وی دوره سربازی خود را نیز به‌صورت امریه، در وزارت امور خارجه و نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد سپری کرد. پس از گذراندن آزمون جامع دکترا در سال۱۳۶۴، اداره مهاجرت ایالات متحده روادید محمدجواد ظریف را باطل کرد و او ۳سال بعد، از راه دور تحصیلات خود را تکمیل کرد و دکترای حقوق و روابط بین‌الملل را در سال۱۹۸۸ از دانشگاه دنور دریافت کرد.

قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت

در سال۱۳۶۶ که جنگ ایران و عراق ماه‌های پایانی خود را سپری می‌کرد و فشارهای بین‌المللی بر ایران برای پذیرفتن متن اولیه قطعنامه۵۹۸ شورای امنیت به اوج رسیده بود، تیم مذاکره‌کننده ایرانی سعی می‌کرد به‌جای درج مفادی که انتظارات ایران را برآورده نمی‌کرد، بندهایی از طرح اجرایی دبیرکل سازمان ملل متحد، خاویر پرز دکوئیار، را جایگزین کند.

نوشتن نامه این درخواست رسمی به محمدجواد ظریف، تنها دیپلمات ایرانی وقت که به زبان انگلیسی در نمایندگی ایران مسلط بود، در سازمان ملل متحد سپرده شد تا بتواند مفهوم مدنظر ایران را شفاف بیان کند. ظریف نیز با انتخاب کلمات مناسب، توانست نامه مدنظر ایران را تنظیم و در بین کشورهای عضو منتشر کند. این درخواست که با افزودن آن به قطعنامه۵۹۸ شورای امنیت موافقت شد، در وزارت امور خارجه ایران به «Tantamount Letter» مشهور شد.

سمت‌های اجرایی

ظریف بعد از انقلاب اسلامی دستیار ارشد وزیر امور خارجه، مشاور سرکنسولگری ایران در سان‌فرانسیسکو، معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه، سفیر ایران در سازمان ملل متحد و وزیر امور خارجه در دولت‌های یازدهم و دوازدهم بوده است.

مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای

ظریف به‌عنوان مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران در پرونده برنامه اتمی ایران از جانب حسن روحانی معرفی شده ‌است. اولین حضور وی به‌عنوان مذاکره‌کننده هسته‌ای در دیدار با نمایندگان گروه۵+۱ در نیویورک و در ۴مهر۱۳۹۲ برگزار شد و مرتبه بعدی با کاترین اشتون در ضیافت شام در سفارت ایران در سوئیس در تاریخ ۲۳مهر۱۳۹۲انجام شد. اعضای دیگر تیم مذاکره‌کننده همراه ظریف عبارت‌اند از: عباس عراقچی، مجید تخت‌روانچی، حمید بعیدی‌نژاد و داوود محمدنیا.

توافق هسته‌ای ژنو

اولین موفقیت دیپلماتیک تیم مذاکره‌کننده ایران در ۲۴نوامبر۲۰۱۳ به‌دست آمد؛ توافقی که طبق آن ایران و گروه ۵+۱ توافق کردند در مقابل کاهش برخی تحریم‌ها علیه ایران، غنی‌سازی بیش از ۵درصدی اورانیم در ایران متوقف شود. جان کری از این توافق با عنوان «گام نخست برای یافتن راه‌حلی جامع» یاد کرده ‌است. دقایقی بعد از حصول این توافق اولیه، ظریف با انتشار توئیتی در صفحه توئیتر خود، خبر دستیابی به این توافق را همگانی کرد.

تفاهم هسته‌ای لوزان

یک‌سال‌ونیم پس از انعقاد توافق هسته‌ای ژنو، محمدجواد ظریف همراه با تیم مذاکره‌کننده ایرانی بعد از چند روز مذاکره فشرده در لوزان سوئیس، در ۱۳فروردین۱۳۹۴ موفق به دستیابی به مجموع راه‌حل‌های تفاهم‌شده، برای رسیدن به برنامه جامع اقدام مشترک، پیرامون برنامه هسته‌ای ایران شد.

مجموعه متضمن راه‌حل‌ها در تفاهم هسته‌ای لوزان جنبه حقوقی نداشت و صرفا راهنمای مفهومی تنظیم و نگارش برنامه جامع اقدام مشترک را فراهم کرد. وی پس از بازگشت به ایران، در فرودگاه مهرآباد، مورد استقبال جمعی از ایرانیانی قرار گرفت که برای خوشامدگویی از تیم هسته‌ای در فرودگاه گرد آمده بودند. برجام سرانجام پس از ۲۲ماه مذاکره محمدجواد ظریف و تیم مذاکره‌کننده ایرانی، سه‌شنبه ۱۴ژوئیه (۲۳تیر۱۳۹۴) در وین، پایتخت اتریش، امضا شد.

فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، و ظریف در یک نشست رسمی در مقابل رسانه‌ها در وین با خواندن بیانیه‌ای به زبان انگلیسی و فارسی اعلام کردند که توافق نهایی در برنامه هسته‌ای ایران به‌دست آمده ‌است.